تفاوت وکیل دادگستری با وکیل قوه قضاییه چیست؟
در کشور ایران، وکلای دادگستری و وکلای قوه قضاییه هر دو یک نقش حیاتی در جامعه حقوقی ایفا می‌کنند و اختلافات و تفاوت‌های میان این دو گروه وکلا وجود دارد. این تفاوت‌ها ممکن است در عددی از امور و مسائل به خصوص مرتبط با مجالس قضائی و نظام حقوقی کشور مشهود باشد:
- تاریخچه و نهاد مربوطه:
- وکلای دادگستری: اعضای کانون وکلای دادگستری عموماً از طریق آزمون وکالت کانونی به کانون وکلای دادگستری پیوسته و از آنجا به عنوان وکلای دادگستری فعالیت می‌کنند.
- وکلای قوه قضاییه: وکلای قوه قضاییه نیز از طریق آزمون‌های مربوط به مرکز وکلا قوه قضاییه انتخاب می‌شوند و از سوی نهادهای قضائی فعالیت می‌کنند.
- محدودیت‌های شغلی:
- وکلای دادگستری معمولاً در دادگاه‌های عمومی و انتظامی به مشاوره حقوقی و دفاع از موکلان در پرونده‌ها مشغولند.
- وکلای قوه قضاییه نیز به مشاوره حقوقی و دفاع در دادگاه‌ها می‌پردازند، اما این گروه وکلا به طور خاص مسئولیت‌های مربوط به نظام اداری و مشاوره حقوقی نهادهای اجرایی و مدیریتی دولتی را نیز بر عهده دارند.
- ارتباط با نهادهای مرتبط:
- وکلای دادگستری در ارتباط و همکاری با دادگاه‌ها و ارگان‌های اجرایی نقش اساسی دارند.
- وکلای قوه قضاییه به عنوان نهادهای مشاوره‌ای دولتی نیز با ارگان‌های اجرایی و مدیریتی دولتی در اجرای قوانین و مسائل حقوقی مشغول به فعالیت هستند.
- تعداد و توزیع:
- تعداد وکلای دادگستری به طور کلی بیشتر از وکلای قوه قضاییه است، و آنها در سرتاسر کشور در دادگاه‌های مختلف مشغول به کار هستند.
- وکلای قوه قضاییه نیز در تعداد زیادی فعالیت می‌کنند، اما تعداد آنها ممکن است محدودتر باشد و به عنوان نهادهای دولتی مشاوره‌ای در ارگان‌های دولتی در سطح مرکزی و استان‌ها فعالیت می‌کنند.
- مسائل مالی:
- وکلا دادگستری درآمد خود را از مشاوره حقوقی و دفاع در دادگاه‌ها کسب می‌کنند.
- وکلا قوه قضاییه به عنوان نهادهای دولتی معاشرتی دریافت می‌کنند و از طریق این نهادها حقوق و دستمزد خود را دریافت می‌کنند.
بنابراین، هر دو گروه از وکلا در کشور ایران نقش‌ها و وظایف خاص خود را دارند و تفاوت‌هایی در عملکرد و وظایفشان دارند، حتی اگر از نظر صلاحیت و کارکرد حرفه‌ای برابر باشند.
تفاوت وکیل دادگستری با وکیل قوه قضاییه
در کشور ما، هر ساله دو نهاد، یعنی کانون وکلای دادگستری و مرکز وکلا قوه قضاییه، آزمون وکالت را برگزار می‌نمایند و به قبول شدگان این آزمون، پروانه وکالت اعطا می‌کنند. وکلا که از هر یک از این دو نهاد موفق به دریافت پروانه وکالت می‌شوند، از نظر صلاحیت برای وکالت تفاوتی با یکدیگر ندارند. این تفاوت‌ها عمدتاً مرتبط به موارد زیر می‌شوند:
- مرجع صادرکننده پروانه وکالت:
- کانون وکلای دادگستری: این نهاد پروانه‌های وکالت را صادر می‌کند و وکلا از طریق آزمون وکالت کانونی به عضویت آن می‌پیوندند.
- مرکز وکلا قوه قضاییه: وکلایی که از این مرکز موفق به دریافت پروانه وکالت می‌شوند، پروانه‌های وکالت خود را از سوی مرکز وکلا قوه قضاییه دریافت می‌کنند.
- مراحل دریافت پروانه وکالت:
- کانون وکلای دادگستری: وکلا برای دریافت پروانه وکالت به مراحل مختلفی از جمله شرکت در آزمون وکالت، مصاحبه‌ها و تعهد به رعایت قوانین و مقررات کانون وکلای دادگستری می‌پردازند.
- مرکز وکلا قوه قضاییه: وکلای موفق در آزمون مرکز وکلا قوه قضاییه، پس از اخذ پروانه وکالت از این مرکز، به مشاوره حقوقی و دفاع در دادگاه‌ها و ارگان‌های دولتی معاشرتی می‌پردازند.
اصولاً از نظر وظایف و مسئولیت‌ها، هر دو گروه از وکلا، یعنی وکلا دادگستری و وکلا قوه قضاییه، مسئولیت‌ها و وظایف یک وکیل پایه یک دادگستری را دارند و تفاوت‌های اصلی در مراحل دریافت پروانه وکالت و مرجع صادرکننده پروانه وکالت آنها قرار دارد. این تفاوت‌ها معمولاً تعیین کننده‌ی ویژگی‌های عضویت و وضعیت حقوقی وکلا در هر یک از این دو گروه است.
وظایف و مسئولیت وکیل دادگستری با وکیل قوه قضاییه چه تفاوتی دارد
وکیل دادگستری و وکیل قوه قضاییه در اجرای وظایف و مسئولیت‌های حرفه‌ای خود تفاوتی ندارند و تمامی وکلا، برخاسته از هر دو نهاد، مشمول یکسانی وظایف و مسئولیت‌های زیر هستند:
- تلاش برای ایجاد صلح و سازش پیش از اقامه دعوا:
- وکلا باید سعی در حل و تسویه دعاوی به صورت صلح‌آمیز داشته و در تمام مراحل رسیدگی به پرونده‌ها تا صدور و اجرای رای داوری یا دادگاه به تسهیل صلح مشارکت کنند.
- تنظیم وکالت‌نامه و قرارداد مالی:
- وکلا باید وکالت‌نامه و قرارداد مالی با موکل را با دقت و دقیق تهیه کنند. این قراردادها باید شامل تاریخ و مبلغ دقیق حق الوکاله باشند.
- دادن رسید به موکل:
- وکلا باید رسیدهای مالی به موکل اعطا کنند و همچنین اسناد و وجوه مالی را از موکل دریافت کنند.
- انجام اقدامات بعد از قبول وکالت:
- وکلا باید موکل را دریابند و ارائه مشاوره حقوقی به او ارائه کنند. همچنین تمامی اقدامات حقوقی مانند تنظیم دادخواست، شکوائیه، لایحه و حضور در مراجع قضائی برای پیگیری امور موکل را انجام دهند.
- تاسیس دفتر وکالت:
- وکلا باید دفتر وکالت خود را در شهری که پروانه وکالت آن را دریافت کرده‌اند تأسیس کنند.
- پرداخت مالیات قانونی:
- وکلا باید مالیات‌های قانونی خود را به موقع و به صورت معتبر پرداخت کنند.
- خودداری از دریافت مبالغ غیرمشروع:
- وکلا نباید مبالغ، مال یا سندی از موکل بیشتر از حق الوکاله توافقی دریافت کنند.
- خودداری از وکالت در مدت ممنوعیت:
- وکلا باید از وکالت در مدتی که ممکن است به دلیل تعلیق یا ممنوعیت از وکالت برایشان تعیین شده باشد، خودداری کنند.
- انجام تمامی مکاتبات مربوط به امور وکالتی:
- وکلا باید تمامی مکاتبات مربوط به پرونده و مسائل حقوقی موکل را به صورت مناسب و با استفاده از سربرگ دفتر وکالت خود انجام دهند.
- قبول وکالت‌های معاضدتی و تسخیری:
- وکلا ممکن است وکالت‌هایی که به عنوان معاضدتی یا تسخیری به آنها ارجاع داده شده باشد را قبول کنند و از طریق آنها به موکلان خدمات حقوقی ارائه دهند.
- قبول و رویت کلیه اوراق ابلاغ شده مربوط به پرونده:
- وکلا باید کلیه اوراق و اسناد مرتبط با پرونده موکل خود را بررسی و رویت کرده و اطلاع رسانی به موکل را به صورت مناسب انجام دهند.
- تمدید پروانه وکالت:
- وکلا باید پروانه وکالت خود را قبل از انقضای اعتبار آن تمدید کنند.
- خودداری از تعیین حق الوکاله به میزان غیر مجاز:
- وکلا باید از تعیین حق الوکاله به میزانی که غیر مجاز باشد، خودداری کنند.
تمامی این وظایف و مسئولیت‌ها برای همه وکلا یکسان است و نهاد مرجع صادرکننده پروانه وکالت تأثیری در اجرای این وظایف ندارد.