داوری در دادگاه
ارجاع به داوری از جمله اموری است که طرفین معامله می توانند در قراردادهایشان به آن اشاره کنند این امر در ماده ی 454 قانون آیین دادرسی مدنی بیان گردیده است : ” کلیه اشخاصی که اهلیت اقامه دعوا دارند می توانند با تراضی یکدیگر منازعه و اختلاف خود را خواه در دادگاه ها طرح شده یا نشده باشد و در صورت طرح در هر مرحله ای از رسیدگی باشد به داوری یک یا چند نفر ارجاع دهند .”
تعیین داور در هنگام ایجاد اختلاف می تواند در ضمن قرارداد اصلی و یا در یک قرارداد جداگانه باشد که ممکن است قیل از بروز اختلاف یا بعد از ان مشخص گردد .
پرسشی که مطرح می گردد آن است که چه کسانی نمیتوانند به عنوان داور تعیین گردند؟
در پاسخ به این سوال باید گفت برخی اشخاص را طبق قانون حتی با تراضی طرفین نمیتوان به عنوان داور تعیین کرد و برخی دیگر را دادگاه نمی تواند به عنوان داور تعیین کند مگر با تراضی طرفین دعوی . دسته ی اول در ماده ی 466 قانون آیین دادرسی مدنی مشخص شده ان که شامل :
1-اشخاصی که فاقد اهلیت قانونی هستند.
2-اشخاصی که به موجب حکم قطعی دادگاه و یا در اثر آن از داوری محروم شده اند .
دسته ی دوم در ماده ی 469 قانون مذکور بیان گردیده که شامل :
1-کسانی که سن آنها کمتر از 25 سال تمام باشد .
2-کسانی که در دعوا ذی نفع باشند .
3- کسانی که با یکی از اصحاب دعوا قرابت سببی یا نسبی تا درجه ی دوم از طبقه ی سوم داشته باشند .
4- کسانی که قیم یا کفیل یا وکیل یا مباشر امور یکی از اصحاب دعوا باشند یا یکی از اصحاب دعوا مباشر امور آنان باشد .
5- کسانی که خود یا همسرانشان وارث یکی از اصحاب دعوا باشند .
6- کسانی که با یکی از اصحاب دعوا یا با اشخاصی که قرابت نسبی یا سببی تا درجه ی دوم از طبقه ی سوم با یکی از اصحاب دعوی دارند در گذشته یا حتی دادرسی کیفری داشته باشند .
7- کسانی که خود یا همسرانشان و یا یکی از اقربای نسبی یا سببی تا درجه ی دوم از طبقه ی سوم او با یکی از اصحاب دعوی یا زوجه و یا یکی از اقربای نسبی یا سببی تا درجه ی دوم از طبقه ی سوم او دادرسی مدنی دارند .
8- کارمندان دولت در حوزه ی ماموریت آنان .
طبق ماده ی 481 قانون آیین دادرسی مدنی رای داوری با تراضی کتبی طرفین دعوی و یا با فوت یا حجر یکی از طرفین دعوی از بین میرود .لازم به ذکر است برخی دعاوی قابل ارجتع به داوری نیستند که شامل : دعوای ورشکستگی ، دعاوی راجع به اصل نکاح ، فسخ آن ، طلاق و نسب می باشد .
نکته ی مهم در تعیین داور آن است که پس از تعیین داور طرفین حق عزل آنان را ندارند مگر با تراضی یکدیگر .همچنین پرداخت حق الزحمه ی داوران به عهده ی طرفین می باشد مگر آن که در قرارداد داوری ترتیب دیگری مقرر شده باشد .