طبقات ارث و میزان سهم الارث
طبقه اول وراث
در طبقه اول وراث، به دو درجه تقسیم میشود که درجه اول اولویت بیشتری نسبت به درجه دوم دارد. در واقع، درجه اول شامل پدر، مادر، و فرزندان متوفی میشود که این افراد به عنوان ورثه اصلی و اولیه در نظر گرفته میشوند. در صورت عدم وجود هرکدام از این افراد، اموال بین درجه دوم از طبقه اول تقسیم میشود.
- درجه اول: این درجه شامل پدر و مادر متوفی و فرزندان (کودکان) متوفی است. این افراد اولویت بالاتری در وراثت دارند و در صورت وجود، اموال بین آنها تقسیم میشود.
- درجه دوم: این درجه شامل نوههای متوفی میشود، یعنی فرزندان فرزندان متوفی. اگر هیچ کدام از افراد در درجه اول وراث وجود نداشته باشند، اموال بین نوهها (درجه دوم) تقسیم میشود.
به این ترتیب، در صورتی که هیچ کدام از پدر، مادر، و فرزندان متوفی وجود نداشته باشند، اموال بین نوههای متوفی (درجه دوم) تقسیم میشود
میزان سهم الارث طبقه اول وراث
- با توجه به قوانین مربوط به میراث در طبقه اول وراث، میزان سهم الارث به شرح زیر است:
- اگر متوفی فقط پدر یا مادر یا فرزند داشته باشد، تمام اموال به آن فرد میرسد.
- اگر متوفی مادر داشته باشد، میزان سهم الارث بسته به داشتن فرزند به میزان یک سوم تا یک ششم از اموال به مادر میرسد.
- اگر متوفی پدر و مادر و یک دختر یا پسر داشته باشد، یک ششم از اموال به هر یک از پدر و مادر و سه ششم به فرزند دختر یا پسرش میرسد.
- اگر متوفی پدر، مادر، دختر و پسر داشته باشد، یک ششم از اموال به هر یک از پدر و مادر میرسد و بقیه اموال به نسبت دو به یک بین دختر و پسر تقسیم میشود.
- اگر متوفی همسر داشته باشد، شوهر و همسر در صورت فوت همسر، در تقسیم بندی طبقات ارث بین وراث طبقه اول قرار میگیرند. اگر همسر فرزند داشته باشند، یک چهارم از اموال به شوهر و یک هشتم یا یک چهارم به همسر میرسد، و اگر فرزند نداشته باشند، یک دوم اموال به شوهر و یک چهارم به همسر میرسد.
طبقه دوم وراث
در طبقه دوم از طبقات ارث، وراث شامل پدر بزرگ، مادر بزرگ، خواهر، برادر، و فرزندان آنها میشوند. این طبقه دوم به دو درجه تقسیم میشود:
- درجه اول: شامل پدر بزرگ، مادر بزرگ، خواهر و برادر متوفی است.
- درجه دوم: شامل فرزندان خواهر و فرزندان برادر متوفی است.
مهم است بدانید که در صورت وجود هر یک از افراد درجه اول، به افراد درجه دوم ارثی نمیرسد. در دستهبندی طبقه دوم وراث، درجه اول اولویت بالاتری نسبت به درجه دوم دارد، به این معنا که ابتدا اموال بین افراد درجه اول تقسیم میشود و سپس در صورت وجود باقیمانده، به افراد درجه دوم تعلق میگیرد.
میزان سهم الارث طبقه دوم
میزان سهم الارث در طبقه دوم وراث بر اساس نوع و تعداد افراد موجود در هر گروه متفاوت است:
- اگر متوفی پدر بزرگ یا مادر بزرگ یا خواهر و برادر داشته باشد، همهی اموال به آنها تعلق میگیرد.
- اگر همزمان هر دو پدر بزرگ و مادر بزرگ وجود داشته باشند و فرزندی نداشته باشند، اموال به نسبت دو به یک بین پدر بزرگ و مادر بزرگ تقسیم میشود. اگر فرزند داشته باشند، هر یک از آنها به نسبت یکسان ارث میبرند.
- اگر همزمان هر دو پدر بزرگ و مادر بزرگ داشته باشند و هر کدام از آنها چندین خواهر یا برادر داشته باشند، هرکدام از پدر بزرگ و مادر بزرگ به اندازهی مساوی ارث میبرند. به عبارت دیگر، اموال بین افراد همدین به طور مساوی تقسیم میشود.
طبقه سوم وراث
در طبقه سوم از طبقات ارث، شامل عمه، عمو، خاله، دایی و فرزندان آنها، به ترتیب اولویت درجه اول و دوم وراث قرار میگیرند. در صورت وجود افرادی از طبقه اول و دوم، هیچ سهمی به طبقه سوم تعلق نمیگیرد و اموال بین افراد طبقات اول و دوم تقسیم میشود.
میزان سهم الارث طبقه سوم
- در طبقه سوم از طبقات ارث، میزان سهم الارث به شرح زیر است:
- اگر تنها یک خاله، عمه، عمو یا دایی از وراث متوفی باقی مانده باشد، تمام ارث به ایشان میرسد.
- اگر همه افراد از درجه اول طبقه اول (مثلاً خاله و عمه) وجود داشته باشند، ارث به آنها به نسبت مساوی تقسیم میشود.
- اگر متوفی چند دایی و خاله یا چند عمه و عمو داشته باشد، اموال بین آنها به نسبت مساوی تقسیم میشود.
چه مواردی مانع به ارث بردن در طبقات ارث میشود؟
در طبقات ارث، موارد زیر میتواند مانع به ارث بردن شخص شود:
- وارثی قاتل متوفی: اگر فردی به عنوان وارث متوفی باشد و در اثر عمل قتل متوفی شرکت داشته باشد، ارثی به او تعلق نمیگیرد.
- وراث کافر: اگر هر یک از وراث کافر باشند، ارث به آنها تعلق نمیگیرد.
- فرزندی از رابطه زنا: فرزندی که از رابطه زنا به دنیا آمده باشد، نه از پدر و مادر و نه آنها از فرزند ارث میبرند.
- ورثهای که برده متوفی بودهاند: اگر ورثهای قبلاً برده متوفی بوده باشند، ارثی به آنها تعلق نمیگیرد، به جز در مواردی که مالی برای خرید ایشان پرداخت شده باشد که به او تعلق میگیرد.
- شخصی که قسم به رابطه نامشروع همسرش بخورد: اگر مردی قسم به رابطه نامشروع همسرش با شخص دیگری بخورد، همسر دیگر در تقسیم ارث شامل نمیشود.