تقسیم ماترک یا تقسیم ترکه چیست؟
تقسیم ماترک یا تقسیم ترکه به فرآیند تقسیم و توزیع اموال و دارایی‌های باقی‌مانده از متوفی می‌گویند. بعد از دریافت گواهی انحصار وراثت، وراث یا وکیل انحصار وراثت به تحریر و تقسیم اموال و دارایی‌های متوفی می‌پردازند.
این فرآیند شامل تعیین ارزش دارایی‌ها، تعیین سهم هر ورثه بر اساس قوانین و شرایط مربوطه، تهیه اسناد لازم برای انتقال مالکیت اموال و دارایی‌ها، و انجام مراحل مرتبط با قوانین مالیاتی است. تقسیم ترکه باید طبق قوانین و مقررات مربوطه انجام شود تا هر ورثه به نسبت حقوق و مطالبات خود در ارث دست یابد.
در مراحل تقسیم ترکه، مدارک مورد نیاز شامل گواهی انحصار وراثت، مدارک شناسایی ورثه، اسناد مالکیت دارایی‌ها، و سایر اسناد مربوطه است. این مدارک باید به دقت جمع‌آوری و آماده شوند تا فرآیند تقسیم ترکه به‌صورت صحیح و قانونی انجام شود.
ترکه چیست؟
ترکه به مجموعه اموال، دارایی‌ها و حقوقی اطلاق می‌شود که پس از مرگ شخص متوفی باقی می‌ماند و باید بین وراثان و ارث‌بردگان او تقسیم شود. این دارایی‌ها می‌توانند شامل دارایی‌های مالی مانند پول نقد، دارایی‌های ملکی مثل خانه‌ها، خودروها، محموله‌های ارزشمند و سایر اموال، منافعی مانند درآمدهای اجاره و سودها، و طلب‌های مالی مثل وام‌ها و بدهی‌ها باشند.
ترکه یکی از مهم‌ترین مفاهیم در حقوق مدنی و ارثی است و تقسیم آن بین وراثان متوفی بر اساس قوانین مربوطه انجام می‌شود. توجه به تقسیم صحیح ترکه و رعایت حقوق و مطالبات هر ورثه از موارد اساسی در انجام این فرآیند است.
مراحل تقسیم ترکه
قبل از توضیح درباره تقسیم ترکه باید درباره امور راجع به ترکه، تصفیه ترکه و مهر و موم ترکه توضیح دهیم.
امور قبل از تقسیم ترکه
ترکه در حقوق مدنی به مجموعه اموال و حقوقی اطلاق می‌شود که پس از مرگ شخص متوفی باقی می‌ماند و باید بین وراثان و ارث‌بردگان او تقسیم شود. برای حفظ و مدیریت ترکه و رساندن آن به وراث قانونی، مجموعه‌ای از اقدامات انجام می‌شود که مهم‌ترین آنها عبارتند از:
- مهر و موم ترکه: این اقدام شامل تأیید و تثبیت اسناد و مدارک مربوط به ترکه است و توسط دادگاه محلی انجام می‌شود.
- تحریر ترکه: پس از مهر و موم، دادگاه محلی با درخواست وراث یا وصیان، به تحریر ترکه می‌پردازد. تحریر ترکه به معنای ثبت و اسنادسازی دارایی‌ها، دیون و بدهی‌های متوفی است.
- اداره ترکه: پس از تحریر ترکه، امور مربوط به مدیریت ترکه و تنظیم مسائل مالی و امور اجرایی آن توسط مسئولین مربوطه انجام می‌شود.
این اقدامات همگی به منظور حفظ و مدیریت ترکه و رساندن آن به وراث قانونی انجام می‌شود و به منظور اطمینان از رعایت حقوق و مصالح تمامی وراثان و ارث‌بردگان متوفی است.
تصفیه ترکه
تصفیه ترکه به مجموعه اقداماتی اشاره دارد که جهت پرداخت بدهی‌ها، دیون و هزینه‌های متعلقه به متوفی انجام می‌شود تا بعد از آن امکان تقسیم ترکه میان وراثان فراهم شود. این اقدامات شامل مراجعه به ادارات مربوطه جهت پرداخت بدهی‌ها و دیون، حساب‌های بانکی، پرداخت مالیات بر ارث و سایر هزینه‌های مربوطه می‌شود.
ماده 896 قانون مدنی ایران تعیین می‌کند که تا زمان تصفیه ترکه و پرداخت بدهی‌ها و دیون متوفی، امکان تقسیم میراث میان وراثان وجود ندارد. این بدهی‌ها و دیون شامل هر گونه بدهی‌های مالی، قرض‌ها، وظایف مالیاتی، هزینه‌های پزشکی، هزینه‌های خدماتی و دیگر تعهدات مالی مربوط به متوفی می‌شود.
با انجام تصفیه ترکه و پرداخت همه بدهی‌ها و دیون، ماترک آماده می‌شود که توسط دادگاه تقسیم شود و میراث بین وراثان به تساوی تقسیم شود. این فرایند اساسی است و قبل از آغاز تقسیم ترکه باید انجام شود تا مشکلاتی بعد از آن پیش نیاید و تقسیم میراث به صورت قانونی و مطابق با مقررات انجام گیرد.