تقسیم ارث قبل از فوت
ارثبری یک مفهوم مرتبط با ترتیب و توزیع اموال پس از فوت فردی است که به وراث قانونی خود، طبق شریعت و قوانین مربوطه، مالک اموال بوده است. در ایران، قوانین مرتبط با ارث و ارثبری در قانون مدنی و قوانین مرتبط با امور حسبی تنظیم شدهاند. این قوانین تعیین کننده قواعد و ضوابطی هستند که وراث قانونی باید برای تقسیم وراثت به عمل بیاورند.
ارثبری تنها پس از فوت مورث ممکن است و امکان انجام تقسیم اموال ارثی پیش از این زمان وجود ندارد. اما، در برخی موارد، افراد قبل از فوت خود تصمیم میگیرند تا توزیع ارث را مشخص کنند تا اختلافات و انتزاعات بعدی جلوگیری شود. این امر ممکن است به وسیله ترتیبهای وصیتنامهای انجام شود که برخی از موارد را تنظیم میکنند.
وراث در ایران میتوانند برای تقسیم ارث قبل از فوت مورث از وسیلهای به نام “وصیتنامه” استفاده کنند. وصیتنامه یک سند نوشتاری است که مواردی از توزیع ارث را مشخص میکند و به شرطی معتبر است که:
- به نوعیت خاصی توصیف نمیکند.
- به طریق کتبی تنظیم شده و امضا شده باشد.
- در صورت امکان، توسط دو شاهد معتبر نیز تصدیق شود.
- به مواردی اشاره کند که به صورت کلی تا حدی تحت کنترل مورث قرار دارند.
آیا تقسیم ارث قبل از فوت امکان پذیر است؟
بر اساس مفاد ماده 867 و 875 از قانون مدنی ایران، تقسیم ارث و تحقق وراثت به موت حقیقی یا به موت فرضی مورث وابسته است. این به این معناست که ارث تنها پس از فوت مورث قابل تقسیم است، و تا زمانی که مورث زنده است، تقسیم ارث امکانپذیر نیست.
از این رو، تقسیم ارث قبل از فوت مورث توسط وراث یا مورث خود امکانپذیر نیست و قانوناً معتبر نخواهد بود. همچنین، ماده 867 توجه به تحقق واقعیت مرگ مورث را دارد، بنابراین حتی در صورتی که کسی اعلام کند که فرضاً در آینده مرده و تقسیم ارث خود را تعیین کرده است، این تعهد معتبر نخواهد بود مگر اینکه او واقعاً درگذشته باشد.
در نتیجه، تقسیم ارث قبل از فوت مورث از لحاظ حقوقی در ایران ممکن نیست و تا پس از مرگ واقعی مورث وراث مورد بررسی قرار میگیرد.
بنابراین اگر مورث قصد دارد داراییها و اموال خود را قبل از فوت تقسیم کند یا برخی از اموال را به افراد خاص انتقال دهد، او میتواند از ابزارهای قانونی دیگر بهرهبرداری کند. این ابزارها ممکن است شامل عقود معین مانند وقف، هبه، فروش، اجاره، یا سایر ترتیبات حقوقی باشند.
برای مثال، مورث میتواند به وسیله عقد هبه، اموال خود را به افراد مورد نظر هبه کند. هبه یک ترتیب حقوقی است که به مورث اجازه میدهد تا به عنوان هبهدهنده اموال خود را به عنوان هبه به افراد دیگر منتقل کند.
شرایط تقسیم ارث قبل از فوت
تقسیم ارث قبل از فوت باید طبق شرایط و مقررات حقوقی منطبق با قوانین و مقررات مربوط به مالکیت مال و حقوق مالکیت انجام شود. در واقع، برای انجام تقسیم ارث قبل از فوت باید موارد زیر رعایت شوند:
- مالکیت مال: فرد باید مالکیت مال و اموالی که قصد تقسیم آن را دارد، داشته باشد. به عبارت دقیقتر، مالک معتبر اموال باید اقدام به تقسیم آنها کند.
- اهلیت قانونی: فرد باید دارای اهلیت قانونی باشد، به این معنی که باید عقلانیت، بلوغ، و رشد قانونی داشته باشد تا بتواند عقد معتبری انجام دهد.
- قصد و رضا: فرد باید قصد انجام تقسیم ارث قبل از فوت را داشته و از رضایت خود اقدام به این کار کند. انجام این عمل به عنوان یک اراده قانونی و با رضایت ایشان میباشد.
- جهت مشروع: تقسیم ارث قبل از فوت باید جهت مشروع داشته باشد و نباید با هدفهای غیرقانونی مثل فرار از دین یا افترا به حقوق دیگران انجام شود.
از اینرو، اگر تمامی این شرایط محقق شوند و فرد مالک، با رضایت و اراده خود، تصمیم به تقسیم ارث قبل از فوت بگیرد، این امر میتواند به شکل معتبر انجام شود.