قانون صید و شکار غیرمجاز در ایران
در ایران، قوانین مربوط به صید و شکار غیرمجاز تحت نظارت سازمان حفاظت محیط زیست و سایر نهادهای مرتبط وضع شدهاند. این قوانین به منظور حفاظت از حیات وحش و محیط زیست، جلوگیری از شکار بیرویه و غیرقانونی، و حفظ تنوع زیستی تدوین شدهاند. مهمترین قوانین و مقررات در این زمینه به شرح زیر است:
1. قانون شکار و صید (مصوب 1346)
این قانون، که به عنوان قانون “شکار و صید” شناخته میشود، قوانین اساسی برای شکار و صید در ایران را تعیین میکند. این قانون موارد زیر را شامل میشود:
- تعریف حیوانات و پرندگان حفاظتشده: این قانون فهرستی از حیوانات و پرندگان که شکار آنها ممنوع است، ارائه میدهد.
- مجوزهای شکار: صدور مجوز برای شکار گونههای خاص تحت شرایط ویژه و در زمانهای معین.
- جرایم و مجازاتها: تعیین جریمههای مالی و مجازاتهای قانونی برای افرادی که به طور غیرمجاز به شکار مشغول میشوند.
2. قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست (مصوب 1393)
این قانون به منظور حفاظت از محیط زیست و بهبود وضعیت اکولوژیکی کشور وضع شده و به ویژه به موارد زیر پرداخته است:
- حفاظت از گونههای در خطر انقراض: قوانین ویژهای برای حفاظت از گونههای جانوری در معرض خطر.
- مقررات شکار: شامل قوانین دقیق برای شکار و صید و مجازاتهای مربوط به شکار غیرمجاز.
- حفاظت از مناطق حفاظتشده: تعیین مقررات و مجازاتها برای نقض قوانین مربوط به مناطق حفاظتشده.
3. قوانین و مقررات محلی
در برخی مناطق و استانها، قوانین و مقررات خاصی برای حفاظت از حیات وحش وجود دارد که به تنظیم و نظارت بر شکار و صید محلی مربوط میشود.
جریمهها و مجازاتها:
شکار غیرمجاز در ایران میتواند شامل جریمههای مالی، مجازاتهای زندان و سایر مجازاتهای قانونی باشد. این جریمهها به شدت جرم و نوع گونهای که شکار شده است بستگی دارد. همچنین، تجهیزات شکار غیرمجاز ممکن است ضبط شود و افراد متخلف تحت پیگرد قانونی قرار گیرند.
نهادهای نظارتی:
سازمان حفاظت محیط زیست و نیروی انتظامی مسئول نظارت بر قوانین شکار و صید هستند و گزارشهای مربوط به تخلفات را بررسی و پیگیری میکنند.
این قوانین و مقررات به منظور حفظ تعادل اکولوژیکی و جلوگیری از آسیب به گونههای مختلف حیات وحش و محیط زیست طبیعی در ایران وضع شدهاند.
مجازات شکار غیر مجاز
در قوانین ایران، مجازاتها و حکمهای قانونی مربوط به شکار غیرمجاز به شدت تعیین شدهاند تا از حیات وحش و محیط زیست حفاظت شود. این مجازاتها تحت قوانین مختلفی اعمال میشود، از جمله ماده 680 قانون مجازات اسلامی و قانون شکار و صید. در اینجا به تفصیل به این موارد پرداخته میشود:
1. مجازات طبق ماده 680 قانون مجازات اسلامی
ماده 680 قانون مجازات اسلامی، مجازاتهای زیر را برای شکار غیرمجاز تعیین میکند:
- حبس: از سه ماه تا سه سال
- جزای نقدی: از بیست میلیون تا دویست و پنجاه میلیون ریال
این ماده شامل شکار و صید حیوانات و جانوران وحشی حفاظتشده است. حیوانات وحشی حفاظتشده شامل گونههایی هستند که توسط شورای عالی شکاربانی و نظارت بر صید تعیین شدهاند و فرقی بین حیوانات حلال و حرام گوشت وجود ندارد. همچنین، این جرم در زمره جرائم غیرقابل گذشت قرار دارد، به این معنی که امکان گذشت و تخفیف مجازات وجود ندارد.
2. مجازاتهای قانون شکار و صید
ماده 10 قانون شکار و صید:
- جرایم: مربوط به شکار و صید جانوران وحشی عادی و از بین بردن رستنیها و…
- میزان جریمه: از 20 میلیون و 400 هزار تا 102 میلیون ریال
ماده 11 قانون شکار و صید:
- جرایم: مربوط به شکار و صید در فصول و ساعات ممنوع، شکار و صید با وسایل و طرق غیرمجاز، تخریب چشمهها و آبشخورهای حیوانات در مناطق حفاظتشده و…
- میزان جریمه: از 153 میلیون تا 306 میلیون ریال
ماده 12 و 13 قانون شکار و صید:
- جرایم: مربوط به شکار و صید جانوران وحشی حمایتشده، شکار در مناطق حفاظتشده و پناهگاههای حیات وحش بدون پروانه، آلوده کردن آب رودخانهها، دریاچهها و تالابهای حفاظتشده، شکار جانوران وحشی کمیاب و در معرض خطر انقراض، و غیره
- میزان جریمه:
- ماده 12: از 204 تا 340 میلیون ریال
- ماده 13: از 408 تا 578 میلیون ریال
- تبصره 2 ماده 13: از 408 تا 816 میلیون ریال
نکات مهم
- حفاظت از مناطق حفاظتشده: قوانین خاصی برای مناطق حفاظتشده و پناهگاههای حیات وحش وجود دارد که تخلف از این قوانین شامل مجازاتهای شدیدتری است.
- جرائم غیرقابل گذشت: این نوع جرائم به دلیل اهمیت محیط زیست و حیات وحش، تحت پیگرد قانونی جدی قرار میگیرند و نمیتوان از آنها گذشت.
این مجازاتها به منظور جلوگیری از شکار غیرمجاز و حفاظت از تنوع زیستی و اکوسیستمهای طبیعی در ایران وضع شدهاند.