عقد مضاربه
مضاربه عقدی است که در آن یک طرف به طرف دیگر مبلغی یا وجهی را میدهد که با آن مبلغ تجارت بکند و در سود آن تجارت فردی که پول داده را سهیم بکند کسی که آن مال یا پول را در اختیار فرد دیگر قرار میدهد مالک می‌گوییم و کسی که با آن پول کار یا همان تجارت می‌کند مضارب گوییم.
عقد مضاربه چه شرایطی دارد؟
یکی از شرایط عقد مضاربه همانطور که گفتیم ،مالک باید وجه نقد یا همان پول را در اختیار مضارب قرار دهد تا با آن تجارت کند پس موارد ی غیر از وجه نقد مانند طلا سکه اتومبیل، زمین یا مواردی از این قبیل شامل عقد مضاربه نمی‌باشد و فقط باید وجه نقد باشد.
در عقد مضاربه مقداری از سود حاصل شده به عنوان سهم مالک مقداری هم به عنوان سهم مضارب در نظر گرفته میشود به عنوان مثال یک سوم سهم مالک و بقیه سهم مضارب تعیین میشود.
عقد مضاربه عقد جایز است و جزء عقود لازم نیست و عقد جایز عقدی است که هر یک از طرفین هر موقع که بخواهند می توانند آن را بر هم زنند یا در اصطلاح حقوقی آن را فسخ کنند.
پس به این نکته باید توجه کرد که اگر در عقد مضاربه مدتی تعیین شود این مدت باعث لازم شدن این عقد نیست و عقد همچنان جایز خواهد بود.
اگر در خصوص نوع تجارت در عقد مضاربه تصمیمی گرفته نشده باشد و به طور مطلق عقد مضاربه واقع شده باشد در اینجا کسی که می‌خواهد مضاربه کند یا همان مضارب میتواند به دلخواه خود هر نوع فعالیت اقتصادی یا هر نوع تجارتی که تشخیص میدهد بهتر است را انجام دهد.
مضارب باید با طرف مالک خود مبادله اقتصادی داشته باشد و نمیتواند با سرمایه‌ای که مالک به او داده است با شخص دیگری عقد مضاربه منعقد کند.
در چه مواردی عقد مضاربه ابطال یا فسخ میشود؟
اگر در عقد مضاربه طرفین این عقد که همان مالک و مضارب می‌باشند هر کدام از این افراد فوت کنند عقد مضاربه منفسخ میشود. یا مورد دیگر در خصوص جنون یا سفه است یعنی اگر طرفین عقد مضاربه مجنون شوند یا سفیه شوند عقد مضاربه منفسخ میشود.
مورد بعدی در منفسخ شدن عقد مضاربه این است که کسی که سرمایه داده است یا همان مالک ورشکسته شود.
و مورد دیگر در منفسخ شدن این عقد این است که کل سرمایه‌ای که مالک داده است از بین برود و تلف شود پس اگر کل سرمایه تلف شود یا از بین برود عقد مضاربه منفسخ میشود.
و مورد آخر هم این است که اگر در عقد مضاربه طرفه تجارت خاصی را مدنظر قرار داده باشند و توافق کرده باشند که مضارب آن تجارت خاص را انجام دهد حال بنا به دلایلی آن تجارت غیر ممکن شود و مضارب دیگر نتواند آن تجارت را انجام دهد در این صورت هم عقد مضاربه منفسخ خواهد شد.
مواد مرتبط:
ماده ۵۴۶ قانون مدنی:
مضاربه عقدی است که به موجب آن احد متعاملین سرمایه میدهد با قید اینکه طرف دیگر با آن تجارت کرده و در سود آن شریک
باشند صاحب سرمایه مالک و عامل مضارب نامیده میشود
ماده ۵۴۷ قانون مدنی:
سرمایه باید وجه نقد باشد.
ماده ۵۴۸ قانون مدنی:
حصه هر یک از مالک و مضارب در منافع باید جزء مشاع از کل از قبیل ربع یا ثلث و غیره باشد.
ماده ۵۴۹ قانون مدنی:
حصه‌های مزبوره در ماده فوق باید در عقد مضاربه معین شود مگر اینکه در عرف منجزاً معلوم بوده و سکوت در عقد منصرف به آن گردد.
ماده ۵۵۰ قانون مدنی:
مضاربه عقدی است جائز.
ماده ۵۵۱ قانون مدنی:
عقد مضاربه به یکی از علل ذیل منفسخ میشود:
۱) در صورت موت یا جنون یا سفه احد طرفین.
۲) در صورت مفلس شدن مالک.
۳) در صورت تلف شدن تمام سرمایه و ربح.
۴) در صورت عدم امکان تجارتی که منظور طرفین بوده.
ماده ۵۵۲ قانون مدنی:
هر گاه در مضاربه برای تجارت مدت معین شده باشد تعیین مدت موجب لزوم عقد نمیشود لیکن پس از انقضاء مدت مضارب نمیتواند معامله بکند مگر با اجازه جدید مالک.
ماده ۵۵۳ قانون مدنی:
در صورتی که مضاربه مطلق باشد یعنی تجارت خاصی شرط نشده باشد عامل میتواند هر قسم تجارتی را که صلاح بداند بنماید ولی در طرز تجارت باید متعارف را رعایت کند.
ماده ۵۵۴ قانون مدنی:
مضارب نمیتواند نسبت به همان سرمایه با دیگری مضاربه کند یا آن را به غیر واگذار نماید مگر با اجازه مالک.
ماده ۵۵۵ قانون مدنی:
مضارب باید اعمالی را که برای نوع تجارت متعارف و معمول بلد و زمان است بجا آورد ولی اگر اعمالی را که بر طبق عرف بایستی به اجیر رجوع کند خود شخصاً انجام دهد مستحق اجرت آن نخواهد بود.
جهت مشاوره حقوقی با وکیل پایه یک، رضا حسینی برج با شماره 09156024004 تماس بگیرید.