نکات حقوقی در جعل اسناد عادی
بر اساس ماده 523 قانون مجازات اسلامی، هرگونه ایجاد تغییر در اسناد، مخدوش کردن، خط خوردگی، تغییر واقعیت و سایر اقداماتی که منجر به دگرگونی اطلاعات یک سند می‌شوند، به عنوان جرم جعل اسناد شناخته می‌شود. این اقدامات می‌توانند شامل جعل مادی یا معنوی باشند که به هر دو صورت به تغییر واقعیت‌های مرتبط با سند منجر می‌شوند.
با توجه به این تعریف، مجازات جعل اسناد عادی ممکن است بسته به نوع جرم و سند مورد نظر متغیر باشد. قوانین مجازات اسلامی ممکن است تعیین کننده مجازات‌های مختلفی برای انواع مختلف جعل باشند. این مجازات ممکن است شامل جریمه‌های مالی، حبس، یا حتی مجازات‌های دیگر باشد که به منظور تأدیب و پیشگیری از اقدامات جعل اسناد اعمال می‌شود.
انواع جعل اسناد عادی
جعل مادی:
جعل مادی به معنای دخالت فیزیکی افراد در تغییر یک سند عادی یا رسمی است. به عبارت دیگر، این اقدام شامل ایجاد تغییرات فیزیکی در سند می‌شود که ممکن است شامل خراشیدن، محو کردن، قلم‌خوردگی، یا هرگونه تغییر دیگری باشد که به منظور تغییر واقعیت‌های مرتبط با سند انجام شود. به عنوان مثال، ماده 523 مجازات اسلامی جعل مادی را به عنوان فعلی تلقی می‌کند که باعث دگرگونی واقعیت‌های یک سند می‌شود.
جعل معنوی یا مفادی:
این نوع جعل اساساً در مورد اسناد رسمی به کار می‌رود. در جعل معنوی، تغییراتی در نوشتار، ساختار، مفهوم و معانی اصلی سند ایجاد می‌شود. این تغییرات ممکن است به منظور دگرگون کردن واقعیت‌ها، تاریخچه، یا اطلاعات مرتبط با سند باشد. به عبارت دیگر، جعل معنوی زمانی اتفاق می‌افتد که مامور دولت یا شخصی دیگر سعی در تغییر مفاد یک سند رسمی دارد به نحوی که واقعیت‌ها و مفاهیم اصلی به نحوی دگرگون شوند.
در هر دو حالت، هدف از جعل اسناد عادی ممکن است تقلب، فریب، یا ایجاد تغییرات غیرمجاز باشد که معمولاً با مجازات‌های قانونی همراه است.
انواع گسترده‌ای از جعل اسناد عادی و رسمی شامل موارد زیر می‌شود:
- جعل انواع امضا، دست خط و احکام صادره از طرف افراد مهم:
- جعل امضا و دست خط افراد معتبر مثل رئیس جمهور، اعضای مجلس، یا اشخاص قانونی دولت.
- جعل امضا، مهر یا لوگوی شرکت‌های ثبت شده، موسسات یا اداره‌های دولتی:
- جعل امضا و نمادهای شناخته‌شده مانند مهر یا لوگوی شرکت‌ها، موسسات یا ادارات دولتی.
- جعل حکم دادگاه یا اسناد دولتی:
- جعل اسناد رسمی مانند حکم دادگاه یا سند‌های دولتی که می‌توانند تأثیرگذاری بالایی داشته باشند.
- جعل مدارک اشتغال به تحصیل، تحصیلی و فارغ التحصیلی:
- جعل مدارک مرتبط با تحصیلات افراد، مانند گواهی‌نامه‌ها، دیپلم‌ها و مدارک تحصیلی دیگر.
- جعل مدارک بانکی مانند چک‌های بانکی، سفته و…:
- جعل مدارک بانکی از جمله چک‌ها، سفته‌ها و سایر اسناد مالی که در تعاملات مالی به کار می‌روند.
- جعل قولنامه ملکی یا سند ملکی:
- جعل سند ملکی یا مدارک مرتبط با ملکیت و انتقال مالکیت املاک.
همه این اقدامات جعل اسناد همگی به تغییر واقعیت‌ها و اطلاعات اصلی در سند مرتبط ختم می‌شوند و ممکن است منجر به تبانی، تقلب یا سوءاستفاده از اطلاعات شود که قابلیت تأثیر گذاری زیادی دارند.
مجازات جعل اسناد عادی و رسمی
مجازات برای جعل اسناد رسمی: طبق ماده 523 قانون مجازات اسلامی، جرم جعل توسط مامور دولتی یا افراد وابسته به ارگان‌های دولتی صورت می‌گیرد. مجازات تعیین شده برای این جرم شامل جرائم نقدی و حبس به مدت یک سال تا سه سال با توجه به نوع جرم می‌باشد.
همچنین باید به این نکته اشاره کنیم که طبق مفادی در این ماده قانون، اگر جرم جعل توسط اشخاص عادی و غیر دولتی صورت گرفته باشد، جزای شش ماه تا سه سال حبس و جرائم نقدی در انتظار آنان است.
مجازات جعل سند عادی: طبق ماده 536 در قانون مجازات اسلامی، شخصی که اقدام به جعل اسناد عادی می‌کند، یا شخصی با علم به جعلی بودن اقدام به استفاده از سند جعلی کرده است، به سه ماه تا یک سال حبس و جرائم نقدی با توجه به نوع سند محکوم خواهد شد.