نحوه ارزیابی کردن حق کسب و پیشه
ارزیابی حق کسب و پیشه یک فرآیند پیچیده و تخصصی است که در قانون روابط موجر و مستاجر سال ۱۳۵۶ به آن اشاره شده است. با توجه به اینکه در این قانون درصد و نحوه محاسبه دقیق حق کسب و پیشه تعیین نشده است، تعیین این حق بر عهده کارشناس رسمی دادگستری گذاشته شده است.
عوامل مورد بررسی در ارزیابی حق کسب و پیشه
- کیفیت و مرغوبیت محصولات:
- کیفیت محصولات یا خدمات ارائه شده توسط مستاجر می‌تواند بر میزان حق کسب و پیشه تأثیر بگذارد. مرغوبیت و اعتبار تجاری محصولات نقشی اساسی در این ارزیابی دارد.
- مکان کسب:
- محل قرارگیری مکان تجاری، میزان دسترسی و مشتری‌پذیری آن از جمله عواملی هستند که بر ارزش حق کسب و پیشه تأثیر می‌گذارند. مکان‌هایی که در نقاط پررفت و آمد و تجاری واقع شده‌اند، ارزش بالاتری دارند.
- نوع تجارت، فعالیت یا شغل مستأجر:
- نوع فعالیت تجاری مستاجر نیز مؤثر است. برخی از فعالیت‌ها و مشاغل به دلیل نیاز به تخصص و تجهیزات خاص یا میزان تقاضای بالاتر، ارزش بیشتری دارند.
- طول مدت اجاره:
- مدت زمان اجاره نیز یکی از عوامل مهم در ارزیابی حق کسب و پیشه است. معمولاً اجاره‌های بلندمدت باعث افزایش ارزش حق کسب و پیشه می‌شوند.
- بنای مورد اجاره:
- وضعیت فیزیکی و ساختاری بنای مورد اجاره، مساحت و امکانات آن نیز در ارزیابی حق کسب و پیشه مورد بررسی قرار می‌گیرد.
شیوه ارزیابی توسط کارشناس رسمی دادگستری
- بازدید میدانی:
- کارشناس رسمی دادگستری با بازدید از محل کسب و بررسی شرایط فیزیکی و موقعیت مکانی، به ارزیابی اولیه می‌پردازد.
- مطالعه مدارک و مستندات:
- کارشناس به بررسی مدارک مربوط به اجاره‌نامه، پروانه کسب، و سایر مستندات مربوطه می‌پردازد تا اطلاعات دقیقی از مدت اجاره، نوع فعالیت و سایر عوامل کسب کند.
- بررسی بازار و عرف محلی:
- کارشناس با مطالعه بازار و عرف محلی، مقایسه‌ای بین مکان‌های مشابه و شرایط آن‌ها انجام می‌دهد تا به یک ارزیابی منصفانه برسد.
- ارائه گزارش کارشناسی:
- پس از جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات، کارشناس رسمی دادگستری یک گزارش کارشناسی جامع تهیه می‌کند که در آن ارزش حق کسب و پیشه به طور دقیق تعیین شده است.
نکات مهم
- انتخاب کارشناس معتبر: انتخاب کارشناس رسمی دادگستری با تجربه و معتبر می‌تواند به دقت و صحت ارزیابی کمک کند.
- مشاوره حقوقی: مشاوره با یک وکیل متخصص در امور اجاره و مستاجری می‌تواند در روند ارزیابی و دفاع از حقوق مستاجر مؤثر باشد.
- پیگیری قانونی: در صورت بروز اختلاف نظر در ارزیابی، می‌توان موضوع را از طریق مراجع قانونی پیگیری کرد.
ارزیابی حق کسب و پیشه نیازمند دانش و تجربه تخصصی است و بهتر است توسط کارشناسان مجرب و با مشورت حقوقی انجام شود تا به حقوق مستاجر و موجر به صورت عادلانه رسیدگی شود.