شرایط گذاشتن وثیقه بانک
وثیقه بانکی انواع مختلفی دارد و شرایط حقوقی مرتبط با هر نوع وثیقه ممکن است متغیر باشد. زیرا هر نوع وثیقه ممکن است در موارد و شرایط مختلف برای تضمین تعهدات مالی مورد استفاده قرار گیرد. در ادامه، به توضیح مختصری از انواع وثیقه بانکی و شرایط حقوقی مرتبط با هر کدام اشاره می‌کنم:
- وثیقه اموال غیر منقول (ملک): این نوع وثیقه به معنای انعقاد قرارداد رهن با بانک است. وام‌گیرنده ملک خود را به عنوان وثیقه به بانک می‌سپارد. در صورت عدم بازپرداخت وام، بانک حق دارد ملک را به فروش برساند و مبلغ مورد نیاز را تامین کند.
- وثیقه اموال منقول (سهام، سپرده‌ها و ضمانت‌نامه بانکی): در این مورد، وام‌گیرنده اقدام به وثیقه‌گذاری سهام، سپرده‌های بانکی، یا ضمانت‌نامه‌های بانکی می‌کند. اگر وام به موقع بازپرداخت نشود، بانک حق دارد از این اموال برای تامین وام استفاده کند.
- وثیقه اسناد تجاری (چک و سفته): در این حالت، وام‌گیرنده معمولاً چک‌ها یا سفته‌هایی را به عنوان وثیقه به بانک ارائه می‌دهد. اگر این اسناد تجاری به موقع پرداخت نشوند، بانک می‌تواند از آنها به عنوان وثیقه استفاده کند.
این شرایط شامل:
- وثیقه بانکی برای اموال غیر منقول مانند ملک، معمولاً به این صورت انجام می‌شود که وام‌گیرنده با بانک یک قرارداد رهن امضا می‌کند و ملک خود را به عنوان وثیقه به بانک ارائه می‌دهد. اما این مراحل دارای برخی شرایط حقوقی و فنی است که باید رعایت شود:
- ملک آزاد باشد: این از مهمترین شرایط است. ملکی که به عنوان وثیقه به بانک ارائه می‌شود، نباید در زیر رهن دیگری باشد و باید آزاد باشد تا بانک در صورت نیاز بتواند آن را به فروش برساند.
- تایید ارزش توسط بانک: بانک برای اطمینان از ارزش ملک به تخصصی‌ترین روش‌های ارزیابی ملک اقدام می‌کند تا مطمئن شود که ارزش ملک حداقل برابر با مبلغ وام دریافتی است.
- نام و مالکیت ملک: ملک مورد وثیقه باید به نام و به مالکیت وام‌گیرنده یا اقوام درجه اول وی باشد.
- سند رسمی: معمولاً وثیقه بر اساس اسناد رسمی مانند عقد رهن، سند مالکیت ملک، و سند ارزیابی ارائه می‌شود.
- وثیقه نادرست یا غیرمجاز نباشد: ملک وثیقه نادرست یا غیرمجاز نباید باشد. این معنا دارد که مثلاً ملک اصلی به صورت نادرست به نام وام‌گیرنده ثبت نشده باشد.
- تفاوت ارزش وام و وثیقه: ارزش ملک وثیقه باید حداقل برابر با مبلغ وام دریافتی باشد.
با رعایت این شرایط و توافق با بانک در مورد شروط دقیق‌تر، ملک می‌تواند به عنوان وثیقه برای دریافت وام یا تسهیلات بانکی استفاده شود.
- شرایط وثیقه بانکی در مورد سپرده‌های بلند مدت و دریافت وام با سهام می‌تواند شامل مقررات مخصوصی باشد. این شرایط معمولاً به توافق بین بانک و وام‌گیرنده و مقررات ملی و محلی مرتبط بازار مالی مربوطه بستگی دارد.
در مورد سپرده‌های بلندمدت:
- مدت سپرده: معمولاً برای وثیقه‌گذاری سپرده بلندمدت، مدت سپرده باید بیشتر از یک سال باشد. این اجازه می‌دهد به بانک اطمینان داده شود که سپرده به مدت کافی برای تامین وام مورد نیاز مسدود می‌شود.
- تاریخ سررسید: تاریخ سررسید سپرده بلندمدت باید بعد از تاریخ سررسید وام باشد تا بانک از وام‌گیرنده اطمینان حاصل کند که سپرده مسدود نمی‌شود تا زمان پرداخت وام.
- مسدود کردن مبلغ سپرده: بانک معمولاً مبلغ سپرده بلندمدت را مسدود می‌کند تا وام‌گیرنده امکان برداشت آن را نداشته باشد و بتواند به عنوان وثیقه برای دریافت وام استفاده کند.
در مورد دریافت وام با سهام:
- سقف اعتبار وام: معمولاً سقف اعتبار وام و تسهیلات با توجه به ارزش سهام پذیرفته شده نزد سازمان بورس اوراق بهادار محدود می‌شود. این سقف ممکن است تا 50 درصد ارزش روز سهام باشد. این محدودیت به منظور کاهش ریسک و افزایش امانت وام است.
- سهام پذیرفته شده: تنها سهام‌هایی که نزد سازمان بورس اوراق بهادار پذیرفته شده‌اند، به عنوان وثیقه برای دریافت وام مورد استفاده قرار می‌گیرند. این امر از اهمیت واقعیت بازار سهام و تصدیق ارزش سهام توسط سازمان‌های مرتبط به دلیل تغییرات قیمت سهام جلوگیری می‌کند.
- شرایط گذاشتن وثیقه بانکی برای اسناد تجاری مانند چک و سفته معمولاً تحت تأثیر قوانین و مقررات محلی و نیز توافق بین بانک و وام‌گیرنده قرار می‌گیرد. شرایط ممکن است متغیر باشند، اما در خصوص چک‌ها، عواملی مانند آنچه شما ذکر کرده‌اید، معمولاً ملاحظه می‌شوند:
- نام گیرنده: چک معمولاً باید به نام شخص گیرنده تسهیلات یا وام‌گیرنده صادر شود. این نام باید با اطلاعات ثبتی وام‌گیرنده در بانک مطابقت داشته باشد.
- وجه چک: چک باید به وجه بانک صادر شود، به این معنا که باید به نام بانک باشد. این نشان می‌دهد که چک به منظور اعتباری به بانک داده شده است.
- تاریخ چک: تاریخ روی چک باید به روز و نو باشد. همچنین، تاریخ سررسید چک باید مطابق با تاریخ سررسید وام باشد تا بانک در صورت نیاز بتواند از آن به عنوان وثیقه استفاده کند.
- قلم خوردگی و تراشیدگی: چک باید در وضعیتی مناسب و خالی از قلم خوردگی و تراشیدگی باشد. همچنین، هیچ تغییر یا ترتیبی در آن اعمال نشده باید.
- تعهد قانونی: وام‌گیرنده باید تعهد قانونی به پرداخت مبلغ چک در تاریخ سررسید داشته باشد.
- توافق بانکی: شرایط دقیق مرتبط با چک و سفته به توافق بین بانک و وام‌گیرنده و همچنین به قوانین محلی بستگی دارد.