سرقت ارز دیجیتال و پیشگیری از آن
از بهمنماه سال ۱۳۹۷، بانک مرکزی ایران اقدام به تصویب قوانین مرتبط با ارزهای دیجیتال کرده است که این قوانین زمینهساز توسعه و استفاده از این نوع ارزها در کشور شد. با وجود تصویب این قوانین، وضعیت حقوقی و قانونی ارزهای دیجیتال در ایران همچنان با برخی چالشها و ابهامات مواجه است. به طور کلی، قوانین موجود به وضوح وضعیت خرید و فروش ارزهای دیجیتال را روشن کرده، اما در مورد استفاده از آنها برای پرداختهای الکترونیکی و همچنین نحوه نظارت و مجازاتهای مربوط به تخلفات در این حوزه، هنوز قوانینی مشخص و جامع تصویب نشده است.
خرید و فروش ارز دیجیتال در ایران
طبق قوانین تصویبشده توسط بانک مرکزی ایران، خرید و فروش ارزهای دیجیتال در کشور ممنوع نیست. این بدان معناست که مردم میتوانند در صرافیهای داخلی ارزهای دیجیتال مانند بیتکوین، اتریوم و سایر ارزهای دیجیتال را خرید و فروش کنند. با این حال، این فعالیتها تنها در محیطهای صرافیها محدود به تبادل ارزهای دیجیتال میشود و به هیچ وجه امکان استفاده از این ارزها به عنوان وسیلهای برای پرداختهای الکترونیکی وجود ندارد.
این بدان معناست که حتی اگر شما دارنده ارز دیجیتال باشید، نمیتوانید از آن برای خرید کالا یا خدمات به طور مستقیم استفاده کنید. به عبارت دیگر، ارزهای دیجیتال در ایران تنها به عنوان داراییهای دیجیتال قابل خرید و فروش هستند و در سطح جامعه به عنوان وسیله پرداخت مورد پذیرش قرار نمیگیرند. این محدودیت باعث میشود که زمینههای استفاده گسترده از ارزهای دیجیتال در حوزههای تجاری و اقتصادی محدود باقی بماند.
استفاده از کیف پول دیجیتال
توسعه کیف پولهای دیجیتال برای ارزهای دیجیتال در ایران مشکلی ندارد و افراد میتوانند این کیف پولها را برای نگهداری ارزهای دیجیتال خود استفاده کنند. کیف پولهای دیجیتال از انواع مختلفی مانند کیف پولهای نرمافزاری، سختافزاری، کاغذی و آنلاین برخوردارند. استفاده از این کیف پولها در داخل ایران برای اشخاص حقیقی و حقوقی آزاد است و افراد میتوانند بهراحتی ارزهای دیجیتال خود را ذخیره و از آنها بهرهبرداری کنند. به طور کلی، نگهداری ارز دیجیتال در کیف پولهای دیجیتال تحت مقررات مربوط به کیف پولهای رمز ارزی قرار دارد و مشکلی برای استفاده از آنها وجود ندارد.
محدودیتها و چالشهای قانونی
اگرچه خرید و فروش ارزهای دیجیتال در صرافیهای ایران مجاز است، اما استفاده از آنها برای پرداختهای الکترونیکی و تبادل در بازارهای عمومی، همچنان ممنوع است. این مسأله باعث ایجاد محدودیتهایی در استفاده روزمره از ارزهای دیجیتال میشود و به طور مستقیم بر کاربرد آنها در زندگی اقتصادی و تجاری تأثیر میگذارد. به این ترتیب، علیرغم اینکه افراد میتوانند ارزهای دیجیتال را خرید و فروش کنند، اما برای استفاده از آنها در پرداختهای الکترونیکی با محدودیتهای قانونی مواجه هستند.
عدم شفافیت در قوانین مجازات
یکی از مشکلات بزرگ در زمینه ارزهای دیجیتال در ایران، عدم وجود قوانین واضح و مشخص از سوی مجلس و قوه قضائیه در این زمینه است. به عبارت دیگر، در حال حاضر قوانینی که بهطور دقیق به نظارت و مجازات فعالیتهای غیرقانونی در حوزه ارزهای دیجیتال بپردازد، در ایران وجود ندارد. این امر باعث شده که بسیاری از افراد نسبت به خطرات قانونی فعالیتهای خود در این زمینه نگران باشند. از سوی دیگر، چون بسیاری از فعالیتها در بلاکچین بدون نیاز به شناسایی هویت کاربران انجام میشود، نظارت بر این فعالیتها و اعمال مجازات در صورت تخلف، پیچیده و دشوار است.
مفهوم جرم در حقوق ایران
مطابق با ماده ۲ قانون مجازات اسلامی، «هر فعل یا ترک فعلی که مطابق قانون قابل مجازات یا مستلزم اقدامات تأمینی یا تربیتی باشد، جرم محسوب میشود». این بدین معناست که اگر فعالیتی در حوزه ارزهای دیجیتال به نقض قوانین منجر شود، میتواند تحت تعقیب قرار گیرد. اما این فعالیتها باید مطابق با قوانینی که بهطور خاص برای آنها تصویب شده باشد، مجازات شوند. بنابراین، در صورتی که فعالیتهای غیرقانونی در زمینه ارزهای دیجیتال صورت گیرد، باید براساس قوانین خاص و روشن، مجازاتها و اقدامات مربوطه اجرا شود.
نتیجهگیری
در نهایت، وضعیت قانونی ارزهای دیجیتال در ایران همچنان در حال توسعه است و بسیاری از جوانب آن نیاز به شفافسازی بیشتر دارد. اگرچه خرید و فروش ارزهای دیجیتال در صرافیهای داخلی مجاز است، استفاده از آنها به عنوان وسیله پرداخت الکترونیکی همچنان ممنوع است. علاوه بر این، نبود قوانین دقیق و جامع برای نظارت و مجازات تخلفات در این حوزه، چالشی است که بسیاری از فعالان این بازار با آن مواجهاند. بنابراین، برای ایجاد فضای قانونی و امن برای استفاده از ارزهای دیجیتال، نیاز به تصویب قوانین مشخص و روشن در این زمینه وجود دارد.