خیار تبعض صفقه

 

تعریف خیار تبعض صفقه

تعریف خیار تبعض صفقه واضح و مهمی است که در حقوق و قوانین مربوط به معاملات تجاری به کار می‌رود. در این تعریف، چند مفهوم مهم وجود دارد:

1. خیار تبعض صفقه: این مفهوم از دو بخش تشکیل شده است. “خیار” به معنای اختیار یا انتخاب و “تبعض” از مصدر باب تفعلی “بعض” به معنای بخشی از چیزی است. بنابراین، “خیار تبعض صفقه” به معنای اختیار یا انتخاب مشتری در مورد یک بخش از معامله است.
2. عقد بیع: عقد بیع به معنای قرارداد خرید و فروش محصول یا خدمات می‌باشد.
3. بیع نسبت به بعض مبیع: این قسمت از تعریف به معنای این است که تصمیم به انجام معامله نسبت به بخشی از موضوع معامله گرفته می‌شود و نه کلیه آن.
4. باطل باشد: این بخش از تعریف به معنای اشکال یا نادرست بودن بخشی از معامله است.
5. فسخ: این مفهوم به معنای لغو یا انصراف از انجام معامله است.

بنابراین، تعریف خیار تبعض صفقه این امکان را به مشتری می‌دهد که اگر بخشی از معامله باطل باشد، او می‌تواند یکی از دو اقدام زیر را انجام دهد:

1. می‌تواند معامله را به طور کلی فسخ کند، یعنی تمام معامله را لغو کند.
2. می‌تواند تصمیم بگیرد که فقط بخش صحیح و معتبر معامله را قبول کند و بخشی که باطل است را رد کند. در این صورت، می‌تواند ثمن بخش باطل را از فروشنده دریافت کند.

تعریف ماده 441 قانون مدنی توضیحی دقیق به مفهوم و عملکرد خیار تبعض صفقه در معاملات تجاری ارائه می‌دهد. این ابزار حقوقی به مشتری اجازه می‌دهد تا در مواجهه با معاملاتی که دارای بازداشت یا اشکالات ممکن است، منافع خود را محافظت کرده و تصمیم بگیرد که معامله را چگونه انجام دهد.

، خیار تبعض صفقه به مشتری این اختیار را می‌دهد که در صورتی که یک معامله به دو بخش تجزیه شود و یکی از بخش‌ها باطل باشد:

1. مشتری حق دارد تا ثمن یا قیمت بخشی از معامله که باطل است را از فروشنده دریافت کند.
2. مشتری می‌تواند انتخاب کند که بخش صحیح معامله را نیز فسخ کند و ثمن آن بخش را از فروشنده دریافت کند، یا تصمیم بگیرد فقط بخش صحیح معامله را قبول کند.

این تعریف و اختیاراتی که به مشتری در خصوص معاملات تجاری اعطا می‌شود، در حفظ حقوق و منافع او در مواجهه با مشکلات ممکن در معاملات بسیار مفید است.

 

 

شرایط اعمال خیار تبعض صفقه

توضیح شروط اعمال خیار تبعض صفقه به شرح زیر است:

1. تجزیه معامله به دو بخش قابل تجزیه: این شرط بیان می‌کند که برای اعمال خیار تبعض صفقه، معامله باید به دو بخش قابل تجزیه شدن باشد. به عبارت دیگر، بخش‌های مختلف معامله باید از هم مجزا و مشخص باشند. اگر معامله به یک شکل بی‌تقسیم یا تجزیه ناپذیر باشد، امکان اجرای خیار تبعض صفقه وجود نخواهد داشت.
2. عدم آگاهی مشتری از باطل بودن بخشی از معامله: این شرط بیان می‌کند که مشتری در زمان انجام معامله نباید آگاهی داشته باشد که یک بخش از معامله باطل است. به عبارت دیگر، اگر مشتری در زمان معامله بداند که بخشی از معامله باطل است و با این آگاهی معامله را انجام دهد، او حق اعمال خیار تبعض صفقه را نخواهد داشت.
3. خیار تبعض صفقه به عنوان یک خیار تبعض صفقه نه خیار فوری: این شرط بیان می‌کند که خیار تبعض صفقه نه خیار فوری است، یعنی مشتری نمی‌تواند اجرای خیار را به تاخیر بیاندازد تا از این تاخیر، رضایت او به معامله استنباط شود.
4. عدم اسقاط خیار تبعض صفقه: این شرط بیان می‌کند که در زمان عقد معامله، هیچ یک از طرفین نباید حق اعمال خیار تبعض صفقه خود را اسقاط کرده باشند. به عبارت دیگر، هر دو طرف باید حق اعمال این خیار را حفظ کنند. اگر یکی از طرفین یا هر دو از حق اعمال خیار تبعض صفقه خود اسقاط کنند، امکان اعمال این خیار وجود نخواهد داشت.